Niet alleen vrouwen,maar ook mannen zijn gebaat bij het slikken van foliumzuur als ze een kindwillen verwekken. Wordt het niet eens tijd om foliumzuur standaard aan broodtoe te voegen?
Een dubbele dosis foliumzuur. Dat wordt vrouwen die zwangerwillen worden of net zwanger zijn sinds begin jaren ‘90 aangeraden. Door de aanbevolendagelijkse hoeveelheid foliumzuur, ook wel bekend als vitamine B11, in de wekenvoor en na de conceptie op te schroeven van 200 naar 400 microgram daalt dekans op zogenaamde neurale buisdefecten, zoals een open ruggetje of hetontbreken van de hersenen, bij het kind drastisch. Ook verlaagt het de kans ophet ontwikkelen van autisme. De effecten van te weinig foliumzuur op hetongeboren kind houden echter niet op bij het dieet van de vrouw, zo blijkt uiteen recente studie van de McGill Universiteit in Montreal, gepubliceerd in hetgezaghebbende Nature Communications. Ook wat mannen eten doet er toe. In hetonderzoek onderwierpen de wetenschappers twee groepen mannelijke muizen aan eenverschillend dieet, een met weinig foliumzuur en een met de gezondehoeveelheid. De vrouwelijke muizen kregen in beide groepen voldoende vitamineB11 toegediend.
Tot hun verrassing ontdekten de Canadezen dat er in de groepwaar de mannetjes te weinig foliumzuur kregen, veel meer babymuizen werdengeboren met een gebrekkige ontwikkeling: ruim een kwart van alle nakomelingenhad afwijkingen als een misvormde schedel of ruggengraat of gebrekkig  ontwikkelde pootjes. In de gezonde groep wasdit maar drie procent. Minstens zo opvallend was dat foliumzuur ook de kans opzwangerschap beïnvloedde. In  de groepwaar de mannetjes te weinig foliumzuur binnen kregen, leidde maar 52 procentvan alle sekspartijen tot een zwanger vrouwtje, terwijl dat in de gezonde groep85 procent was. “Uiteraard zijn muizen geen mensen,” zegt Martina Cornel (54),hoogleraar community genetics  van het VUmedisch centrum  in Amsterdam. “Maar heteffect is groot en opvallend en zou zomaar ook voor mensen kunnen gelden.” Devondsten sluiten bovendien aan bij een Nijmeegse bevinding uit 2002 waarwetenschappers ontdekten dat extra foliumzuur zorgde voor een sterke verhogingvan het aantal spermacellen, zowel bij vruchtbare als minder vruchtbare mannen.
Dat foliumzuur ook voor mannen belangrijk is, kan een nieuweimpuls geven aan het oude idee om de vitamine standaard aan brood of anderebasisvoedingsmiddelen toe te voegen. Al in2008 publiceerde de Gezondheidsraadeen rapport waarin ze hiertoe adviseerden, maar tot nu toe is daar niks mee gedaan.Dat terwijl daar wel voldoende aanleiding tot is. “Het percentage vrouwen datextra foliumzuur rond het begin van de zwangerschap slikt, is verre van optimaal in Nederland. Maar ongeveer de helft van alle dezevrouwen krijgt voldoende binnen,” weet Cornel. “Onder laagopgeleiden enniet-westerse allochtonen is het percentage zelfs nog lager.” Bovendien stijgthet percentage niet meer sinds 2005, waardoor het aantal kinderen dat geborenwordt met een neuralebuisdefect al bijna tien jaar niet daalt.
En de gebrekkige foliumzuurinname reikt verder dan vrouwendie zwanger willen worden alleen. Ook in de normale populatie heeft een kwartvan alle mensen een chronisch gebrek aan foliumzuur in zijn of haar bloed. Overde precieze nadelige effecten hiervan is niet veel bekend, maar het kan inieder geval leiden tot bloedarmoede en tot een veranderde morfologie van hetbeenmerg en witte bloedcellen.
Allemaal argumenten dus om brood inderdaad te verrijken metfoliumzuur. Toch wil Nederland er niet aan. “Nederland is heel terughoudend alshet gaat om het verplicht toevoegen van voedingsstoffen aan eten of drinken,”zegt Cornel. “Wij vinden het als land erger dat zo’n toevoeging leidt tot eenkleine groep die te veel binnen krijgt, dan dat een grote groep een tekortheeft. Een verplichte toevoeging zou de keuzevrijheid van de consument wegnemen.”Daarnaast bestaat er angst voor de effecten van een overschot, al zijn daarvoor foliumzuur weinig aanwijzingen voor.
De terughoudendheid is voor een deel terug  te voeren naar een klein politiek trauma uitde jaren ’60 toen er werd besloten om fluor aan het drinkwater toe te voegen. Datleidde in de tien jaar daarna tot veel weerstand, culminerend in een zaak bijde Hoge Raad, die het besluit terugdraaide. Als compromis en om dekeuzevrijheid te behouden is het toen aan tandpasta toegevoegd. “Uiteraard ishet prima mogelijk om ook een kleine broodstapel te produceren zonder  foliumzuur, voor de principiëlen,” zegtCornel.  Dat is bijvoorbeeld het geval inde Verenigde Staten, waar de toevoeging wel verplicht is gesteld. In totaalzijn er op dit moment 79 landen die foliumzuur verplicht aan een of meerderevoedingsmiddelen toevoegen. Opvallend is dat in Europa alleen Het VerenigdKoninkrijk hier wetgeving  voor heeft.
Cornel denkt niet dat de nieuwe studie het debat direct laatkantelen. Daarvoor zouden de resultaten op zijn minst eerst bevestigd moetenworden bij mensen. Wellicht dat er daarna weer beweging in komt. Tot die tijdis het wellicht tijd voor een nieuwe campagne voor het gebruik van foliumzuurrond de zwangerschap, stelt Cornel voor. Op dit moment hebben er pertienduizend geboortes 8 kinderen een defect aan het neurale buis. Dat moet enkan naar beneden.
[puntenlijstje]
Foliumzuurfeiten
De voedingsmiddelen die van nature het meeste foliumzuurbevatten zijn spinazie, spruitjes, broccoli en citrusvruchten.
Ook sommige bijzondere vleesproducten, zoals de lever en denier, bevatten foliumzuur. Maar lever eten is niet verstandig voor (aanstaande)zwangeren, omdat het teveel vitamine A bevat.
Foliumzuur is erg gevoelig voor licht en hitte. Bij hetkoken van voedsel gaat 50 tot 95 procent van al het foliumzuur verloren.
Het is erg moeilijk genoeg foliumzuur binnen te krijgen,zelfs het precies volgen van de voedselrichtlijnen van het Voedingscentrumzorgt niet voor genoeg inname.
Ongeveer een kwart van de bevolking heeft een te lageconcentratie foliumzuur in het bloed.
Foliumzuur is een water oplosbaar vitamine, een eventueel teveel plas je daarom weer uit.
Naast vrouwen die zwanger willen worden of net zwanger zijn,wordt ook vrouwen die borstvoeding geven aangeraden om veel foliumzuur tot zichte nemen.