← Back to portfolio
Published on

Eruit met die spuit (KIJK)


Een nieuwe groep ouders laat hun kinderen niet meer vaccineren. Ze denken dat het autisme veroorzaakt. Of dat het gezond is om kinderziektes door te maken. Hebben ze een punt?

Vol trots presenteerde het Centre for Disease Controle, de Amerikaanse versie van het RIVM, in 2000 dat het binnenkort gedaan zou zijn met de mazelen in de Verenigde Staten. Jarenlang was er hard gewerkt aan het uitbannen van de ziektes uit het land, en dat wierp eindelijk zijn vruchten af. Wellicht dat af en toe nog iemand de ziekte van vakantie mee terug nam uit een land waar mazelen nog wel voor kwam, maar besmet raken in Amerika, dat zou niet meer mogelijk zijn.
De cijfers ondersteunden het optimisme van de CDC. Stelden doktoren in 1990 nog meer dan 200.000 keer de diagnose mazelen, in 2000 gebeurde dat nog maar 1755 keer. Een enorme prestatie, want mazelen is een van de meest besmettelijke ziektes die er bestaat. Iemand die de ziekte onder de leden heeft, besmet 90 procent van alle mensen die met hem in contact komen, mits ze niet immuun zijn. Een paar jaar lang leek de voorspelling van de CDC ook te kloppen: in 2005 waren er over heel Amerika verspreid nog maar 66 gevallen, het einde was in zicht.
Maar toen gebeurde er iets onverwachts. Opeens doken er toch weer allemaal nieuwe gevallen op. Zo was er vorig jaar kerst de uitbraak die begon in Disneyland, Californie, waarbij uiteindelijk meer dan 100 mensen besmet raakten. Mazelen was terug van (bijna) weg geweest: 2014 leverde uiteindelijk 3.100 gevallen op, het hoogste aantal in bijna 20 jaar. En ook Europa werd niet gespaard. Zo waren er uitbraken in Duitsland, Engeland, en Nederland waarbij honderden mensen besmet raakten en er zelf een aantal overleden, waaronder een 1-jarig kind in Berlijn en een 17-jarig meisje uit het Zeeuwse Tholen.
Wat was hier aan de hand? Het grote succes van de antimazelencampagne is volledig te danken aan vaccins. Het aantal kinderen dat zich liet vaccineren steeg in de jaren 90 zo snel dat de ziekte geen kans meer zag zich te verspreiden. Maar begin deze eeuw kwam er een kentering. “Traditioneel gezien laten alleen strengreligieuzen zich niet inenten. Zij vinden dat je niet mag ingrijpen in de voorzienigheid van God,” zegt Louis Kroes, hoogleraar klinische virologie aan het Leids Universitair Medisch Centrum. “Maar nu is er een nieuwe groep opgestaan van jonge vooral hoogopgeleide ouders die het nut van vaccineren niet meer zo inzien en die zich druk maken over de bijwerkingen. Daardoor daalt de vaccinatiegraad en krijgen ziektes weer kans om op te duiken.” De trend slaat zo aan, dat enkele rijke scholen in Los Angeles op dit moment een lagere vaccinatiegraad hebben dan het door oorlog verscheurde Zuid-Soedan. Waar komt die angst vandaan? En hoe terecht is die?,
Nu is vaccinatieweerstand van alle tijden. Als de Britse arts Edward Jenner eind 18e eeuw ontdekt (onder andere door zijn eigen kinderen te infecteren) dat een infectie met de milde koeienpokken beschermt tegen de zeer ernstige pokken, wordt zijn vondst zeker niet met open armen ontvangen. Vroedvrouwen die zijn methode proberen door te voeren om pasgeborenen te beschermen, worden soms zelf als heks bestempeld en op de brandstapel gesmeten. Iemand die een kind bewust een ziekte wil geven, dat kan niet anders dan het werk van de duivel zijn. Toen Engeland eind 19e eeuw vaccinaties verplicht stelde, gingen duizenden mensen de straat op omdat ze er niks van wilden weten.
Destijds hadden de tegenstanders ook best een punt: vaccineren bracht behoorlijke risico’s met zich mee. Steriel werken stond bijvoorbeeld nog helemaal in de kinderenschoenen, waardoor vaccins in het begin van 20ste regelmatig besmet waren. Dan werd je ingeënt tegen pokken en kreeg je tetanus op de koop toe. En het eerste poliovaccin dat in de jaren 50 het licht zag, zorgde er in 1 op de 1000 gevallen voor dat de ingeënte de ziekte juist ontwikkelde, in plaats van dat het hem er tegen beschermde. Nu is het voor een moeder of vader al heel heftig als ze hun gezonde netgeboren kind moeten inenten, als daar dan ook nog behoorlijke risico’s aan verbonden zitten, dan denk je wel twee keer na voordat je er aan begint.
Maar dat is nu allemaal anders. De vooruitgang in de wetenschap heeft er voor gezorgd dat vaccins veel veiliger zijn. Als je puur naar de cijfers kijkt, zou je denken dat iedereen stond te springen om de prik te krijgen. Zomaar een opsomming van de successen in Nederland: het aantal kinderen met polio daalt na de introductie van het vaccin van 2.206 gevallen naar 0 gemiddeld per jaar nu, mazelen van 200.000 naar 65, difterie van 2.985 naar 0 en meningokokken C van 277 naar 8. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) besparen vaccins wereldwijd tot wel 3 miljoen levens per jaar, met name die van kinderen. Het lukte zelfs om een ziekte totaal van de wereld te laten verdwijnen door vaccinaties: stierven er in de 20ste eeuw nog meer mensen aan de pokken dan aan alle oorlogen uit die zelfde eeuw bij elkaar, sinds 1980 is de wereld voor altijd vrij gewaard van deze gruwelijke ziekte. Het vooraanstaande wetenschappelijke tijdschrift BMJ riep vaccinaties dan ook uit als een van de vijf belangrijkste medische doorbraken aller tijden.
En dan toch die weerstand. Volgens Kroes is dat deels te wijten aan een veranderende motivatie. De ellende die al die infectieziekten veroorzaakte, is uit het collectieve geheugen verdwenen. In de jaren 50, 60 en 70 kende iedereen wel iemand die verlamd was geraakt door polio of ouders die een kind hadden verloren aan tetanus of mazelen. “Op zo’n moment maak je een heel andere risico-afweging en ben je veel sneller bereid om eventuele bijwerkingen voor lief te nemen.” Nu kent geen ouder die ziektes meer en zien ze alleen een dokter die een naald met onbekende substantie in hun gezonde kind willen prikken. Waarom zou je dat toelaten als er toch geen gevaar meer loert?
De huidige hernieuwde weerstand tegen van vaccinaties lijkt in 1998 bovendien een wetenschappelijk basis te krijgen door een publicatie van de Britse arts Andrew Wakefield. In een van de meest vooraanstaande medische tijdschriften, de Lancet, legt hij een verband tussen het vaccin tegen bof, mazelen en rode hond (BMR) en het ontwikkelen van autisme. Het artikel krijgt veel media-aandacht en ouders schrikken er zo van dat de vaccinatiegraad in Engeland 19 procentpunten daalde. In Nederland bleef het effect beperkter.
In de jaren daaropvolgende probeerden tientallen wetenschappers de resultaten te bevestigen, maar zonder succes. Zeventien jaar en tig publicaties later is de wetenschappelijke wereld het er dan ook over eens dat er geen enkele link tussen autisme en vaccinaties bestaat en dat Wakefield er naast zat. Het wordt nog erger als de Britse journalist Brian Deer in 2004 onthult dat Wakefield bijna 600.000 euro betaald heeft gekregen door een advocaat die een rechtszaak wilde beginnen tegen vaccinproducenten om zo rijk te worden. Als straf wordt de artslicentie van Wakefield afgenomen en trekt de Lancet het beruchte artikel terug.
Zaak gesloten zou je zeggen, maar niks is minder waar. Vaccinatietegenstanders bombarderen Wakefield tot held en martelaar. De Britse arts zou de mond gesnoerd worden door de machtige lobby van de farmaceutische industrie. Beroemdheden als de Amerikaanse activist Robert F. Kennedy jr. en presentatrice Jenny McCarthy, wiens zoon autistisch is, blijven op televisie verkondigen dat ze achter Wakefield staan. Dat heeft als gevolg dat nog steeds een grote groep mensen denkt dat vaccinaties inderdaad autisme veroorzaken, de wetenschap ten spijt. Of, zoals Jenny McCarthy het verwoordt: “Ik heb geen wetenschap nodig, ik zie het met mijn eigen ogen bij mijn kind.”
En er volgen meer verdachtmakingen. Zo zouden vaccins vol gifstoffen zitten, die schadelijk zijn voor de baby. In een tijdsgewricht waar alles wat synthetisch en chemisch is als gevaarlijk wordt beschouwd, komen bijna alle vacciningrediënten een voor een in het beklaagdenbankje te staan. Een van de stoffen die het het hardst krijgt te voorduren is thiomersal. Dat zit in vaccins om zijn schimmeldodende werking en verlengt daarmee de houdbaarheid van het middel. Wat het verdacht maakt, is dat het een molecuul is met een kwikatoom erin. En kwik is een gifstof, immers.
Toch is het niet zo zwart-wit. Allereerst geldt voor elke stof dat het de dosis is die het gif maakt. Ook water is giftig, als het maar in grote hoeveelheden wordt ingenomen. De hoeveelheid kwik die in een vaccin zit is minimaal. Het eten van tonijn bijvoorbeeld, levert een hogere kwikconcentratie in het bloed op een vaccinatie. Daarnaast zijn er verschillende typen kwikverbindingen. Zo wordt thiomersal in het lichaam omgezet in ethylkwik. En juist dat is een kwikverbinding die het lichaam snel uitscheidt, gemiddeld binnen een week. Het er veel op lijkende methylkwik, dat in vissen voorkomt, blijft veel langer in het lichaam en heeft zo de kans om op te stapelen en schadelijk te worden.
Er zijn tot dusver dan ook geen enkele aanwijzingen dat de thimerosal in vaccins schadelijk is voor de gezondheid. Toch besluit de Amerikaanse CDC begin deze eeuw farmaceuten te vragen om thiomersal uit vaccins te halen, puur op basis van publieke angsten. Dat is koren op de molen van de tegenstanders: het zal er vast niet voor niks uit zijn gehaald, redeneren zij. Zwichten voor publieke druk, geeft tegenstanders zo juist munitie. “Het helpt daarbij niet dat de farmaceutische industrie al een slecht imago heeft,” zegt Kroes
Ook formaldehyde moet het ontgelden. De meeste vaccins bevatten kleine hoeveelheden van deze stof, als overblijfsel van het productieproces. Formaldehyde klinkt eng, omdat mensen het kennen van het spul waar opgezette dieren in bewaard worden, maar wederom is het belangrijk om naar de dosis te kijken. Zo bevat een peer meer formaldehyde dan alle vaccins uit het rijksvaccinatieprogramma bij elkaar. Geen reden tot angst dus. Vervolgens ondergaan ook aluminium en natriumglutamaat (MSG) hetzelfde lot en moeten wetenschappers en artsen zich verdedigen voor de aanwezigheid van deze stoffen in de spuit, zonder dat er wetenschappelijk bewijs is voor hun schadelijkheid. McCarthy maakt het zelfs zo bont om ingrediënten te verzinnen, zoals ether en antivries, om in een adem te stellen dat ‘het tijd wordt om alle gifstoffen uit vaccins te halen.’
Maar betekent het dan ook dat vaccins totaal onschadelijk zijn en er helemaal geen bijwerkingen zijn? Nee, zeker niet. Een opgezette, pijnlijk of rode insteekplaats is bijvoorbeeld vrij normaal na een vaccinatie. Ook hoge koorts en stuiptrekkingen zijn niet ongewoon: bij het BMR-vaccin komt dat bij 1 op de 3000 inentingen voor, niet gering. En 1 op de miljoen kinderen krijgt een heftige allergische reactie, die heel zelden zelfs tot de dood kunnen leiden. En dan is er nog het Guillain-Barre-syndroom, een aandoening waarbij een baby – meestal tijdelijk – verlamd raakt. Wetenschappers schatten dat dat bij ongeveer 1 op de 3 miljoen inentingen voorkomt, al is moeilijk vast te stellen of vaccinaties echt de oorzaak zijn. Het komt zo weinig voor dat er moeilijk statistiek op te bedrijven is. Maar risicoloos is vaccineren dus zeker niet.
Juist door deze zeldzame bijwerkingen, ontstaat er een bijzondere dynamiek rond vaccinaties, stelt Eula Biss in haar boek On Immunity, waarin ze de cultuur rond vaccinatieangst onderzoekt. Bijwerkingen krijgen een hele andere waarde als de voordelen van vaccinaties niet meer zo duidelijk zijn. Als je het puur statistisch bekijkt, is het voor een individu op dit moment soms gunstiger om zich niet te laten vaccineren. Immers, je loopt dan geen risico meer op de bijwerkingen, terwijl je tegelijkertijd eigenlijk ook nauwelijks risico loopt op het oplopen van een infectieziekte, want die komen bijna niet meer voor. Toch valt hier iets op af te dingen. En dat is waar het begrip kudde-immuniteit om de hoek komt kijken. Dat zit zo: om een ziekte buiten de deur te houden, moet er binnen een populatie een bepaald percentage mensen ingeënt zijn. Dat percentage ligt ergens tussen de 75 en 95 procent, afhankelijk van de ziekteverwekker en de werkzaamheid van het vaccin. Daalt de vaccinatiegraad daaronder, dan heeft de bacterie of virus weer ruimte om zich te verspreiden en kan een ziekte terugkomen in een populatie. Je kunt je als individu dus best ontrekken aan vaccinatie, maar als te veel mensen dat voorbeeld volgen, dan komen er problemen. Komt bij dat ongevaccineerden ook nog de neiging op een kluitje te gaan wonen, waardoor de gedeelde immuniteit lokaal nog sneller weg valt.
Nu zou een ongevaccineerde kunnen zeggen: ik neem dat risico wel. Maar door niet te vaccineren, breng je niet alleen jezelf, maar ook anderen in gevaar. Er zijn namelijk altijd mensen die niet beschermd zijn. Dat geldt onder andere voor kinderen die te verzwakt zijn om zich te laten vaccineren, omdat ze bijvoorbeeld leukemie hebben gehad. Ook baby’s die nog te jong zijn voor het vaccinatieprogramma lopen opeens risico. Als laatste zijn er mensen bij wie het vaccin niet goed genoeg is aangeslagen en die – zonder dat ze het weten - niet immuun zijn. Al deze groepen zijn afhankelijk van de kudde-immuniteit voor hun bescherming. Het wel of niet laten vaccineren is daarmee niet alleen een individuele keuze, maar raakt ook aan de solidariteit binnen een samenleving. Niet vaccineren betekent juist de zwaksten van de samenleving laten zitten.
Er is echter ook een stroming die stelt dat het voor een kind gezond is om kinderziektes door te maken. Dat idee heeft zijn wortels in de hygiënehypothese, die eind jaren 80 opgesteld werd door de Britse wetenschapper David Strachan. Hij stelde dat de stijging van aantal kinderen met bijvoorbeeld astma, allergieën of een auto-immuunziekte te wijten is aan het feit dat we te gezond leven. Het immuunsysteem van kinderen zou te weinig gestimuleerd en getraind worden. Volgens Kroes zit er een kern van waarheid in die theorie, maar is veel te riskant om infectieziektes dan maar te laten razen. “De nadelen wegen bij lange na niet op tegen de voordelen,” zegt hij. Ter illustratie: in 1900 overleed 1 op de 10 kinderen voor zijn eerste levensjaar aan een infectieziekte. “Als je je kind al in aanraking wilt laten komen met meer immuunsysteemtrainende stoffen, dan is het verstandiger om hem vaker in de zandbak of het bos te laten spelen en minder goed te stofzuigen.”
En zo zijn er nog legio andere argumenten waarmee vaccinatietegenstanders op de proppen komen, om maar niet te hoeven inenten. Zo zou het tere babylijfje al die vaccins zo snel achter elkaar aan helemaal niet aan te kunnen. Niks van waar, zegt Kroes: “In een dag komt een baby met meer bacteriën, virussen en andere narigheden in aanraking dan al die vaccins bij elkaar. Een babyimmuunsysteem is vanaf dag 1 constant hard aan het werk, die paar vaccinaties zijn peanuts wat dat betreft.”
Maar hoe overtuigend ook, uiteindelijk is het heel moeilijk om vaccinatievrezenden over te halen met rationele argumenten. “De nieuwe groep die vaccinweerstand voelt, bestaat voornamelijk uit hoogopgeleiden. Die zijn slim genoeg om wetenschappelijk informatie te vinden en te beoordelen,” zegt Kroes. Dat ze dat toch niet doen, komt omdat er een veel diepere psychologie schuilgaat achter het niet laten vaccineren. Het gaat niet om feiten, maar om emotie. Er is een hele groep mensen die zich vervreemd voelt van de sterk geglobaliseerde en geïndustrialiseerde wereld van tegenwoordig en die weer meer ‘natuurlijk’ willen leven. De antivaccinatiebeweging heeft bijvoorbeeld veel overlap met de groep die graag lokaal en puur eet. Die mensen wantrouwen de grote voedselbedrijven en willen weer meer grip en controle hebben op wat ze eten, waar het vandaan komt en wat er mee gebeurt. Die zelfde zoektocht naar natuurlijkheid en puurheid, zorgt ook voor wantrouwen tegen het vaccineren. Vaccins hebben volgens Biss een morele lading gekregen: ze zijn onnatuurlijk, chemisch en exponenten van het grootkapitaal. Als het niet vaccineren een onderdeel is van een levensstijl en –visie, dan doen wetenschappelijke argumenten er niet toe.
Wat is er dan wel nodig om mensen weer aan het vaccineren te krijgen. “Heel cru, maar een fikse epidemie werkt,” zegt Kroes. “Toen er in 2001 een epidemie uitbrak met meningokokken C, dat dodelijke hersenvliesontsteking kan veroorzaken, stonden ouders en kinderen in de rij om zich te laten vaccineren. Als het gevaar echt groot, dan heeft niemand het over bijwerkingen en verdwijnt de vaccinatieangst vanzelf.”
     
[Kader:] Hoe werken vaccins ook al weer?
Met vaccins wordt het immuunsysteem getraind. Als het lichaam voor het eerst in contact komt met een indringer, duurt het een paar dagen voor het zijn verdediging op peil heeft. Doorgaans is afdoende, maar sommige bacteriën en virussen zijn zo gehaaid, dat ze de boel al hebben overgenomen voor het immuunsysteem de ring binnenstapt.
Dat is waar vaccins om de hoek komen kijken. Zij laten het immuunsysteem kennis maken met de indringers, zonder dat ze de ziekte overbrengen. Vaccins bestaan uit geïnactiveerde gifstoffen, dode virusdeeltjes of gemuteerde levende virussen die hun ziektemakende capaciteit zijn verloren. Zodra de naald in de huid verdwijnt, begint het lichaam met het aanmaken antilichamen, Y-vormige moleculen die zich binden aan de indringer, om het vervolgens onschadelijk te maken. Ook andere cellen die helpen bij het opruimen worden geactiveerd en aangemaakt. Die antilichamen en immuuncellen dobberen vervolgens jaren, zo niet levenslang, in het bloed. Als de echte ziekteverwekker dan eens langs komt, staat de verdediging al klaar en maakte de ziekte geen kans.
 [Kader:] Beter dan de natuur – waar blijft het hiv-vaccin?
Vaccins moge dan een de meeste succesvolle medische doorbraken aller tijden zijn, toch zijn enkele ziekteverwekkers de wetenschap nog altijd te slim af. Een van de meest vooraanstaande daarvan is het hiv-virus, dat aids veroorzaakt. In totaal heeft dit virus 36 miljoen slachtoffers op zijn naam staan en op dit moment zijn er nog steeds 35 miljoen mensen wereldwijd besmet.
Het grootste probleem van het virus is de enorm hoge mutatiesnelheid, ook in het lichaam. Geteste hiv-vaccins lieten het lichaam weliswaar antilichamen aanmaken, maar die werkten maar tegen een fractie van de virussen. De rest ontsnapte en kon zijn destructieve werk alsnog doen. Nu wordt er wel hard gewerkt aan een oplossing. Een aantal delen van het hiv-virus muteren bijna nooit, bijvoorbeeld het deel waarmee het menselijke cellen infiltreert. Een verandering daarin zou namelijk betekenen dat het virus de cel niet meer binnen komt en dus lamgelegd is. Het hiv-virus is echter zo slim om deze stabiele delen af te schermen, zodat het immuunsysteem ze niet ziet. Wetenschappers proberen met vaccin het immuunsysteem nu zo te sturen dat het toch antilichamen aanmaakt tegen deze stabiele delen, maar dat valt niet mee. Het betekent dat het lichaam iets aan moet leren waar het zelf niet van weet dat het dat kan. Een better-than-nature-vaccin, noemen wetenschappers dat. Tot dusver is het nog niet gelukt.

[Kader:] Vaccinvoortgang – een tijdlijn
1000 – De Chinezen waren voor zover bekend de eersten die experimenteerden met het inoculeren van koeienpokken om de pokken te lijf te gaan.
1700 – Afrikaanse slaven blijken het fenomeen variolatie, zoals het infecteren met koeienpokken heet, te kennen.
1796 – Edward Jenner, doorgaans gezien als de bedenker van vaccinatie, doet zijn beroemde experimenten met koeienpokken, onder andere op zijn eigen kinderen.
1855 – Amerika krijgt de eerste wetten die vaccinatie tegen pokken verplichten.
1860-1864 – De Franse arts Louis Pasteur bevestigt definitief dat micro-organismen de oorzaak zijn van infectieziektes.
1879 – Het eerste vaccin tegen cholera is een feit.
1882 – De geboorte van de eerste antivaccinatiebeweging in Amerika. Zij geloven niet dat de pokken besmettelijk zijn, maar geven vuilheid de schuld.
1919 – Een besmette batch vaccins tegen tetanus doodt 5 kinderen in Boston, Amerika.
1925 – Vaccin tegen tuberculose ontwikkeld.
1926 – De strijd tegen vaccins intensiveert. Vooral verplichte vaccinatieprogramma’s worden met argwaan bekeken.
1952 – Jonas Salk ontwikkelt het poliovaccin. Een wereldwijde campagne om polio de wereld uit te krijgen gaat een paar jaar later van start. De ziekte komt nu alleen nog structureel voor in Afghanistan, Pakistan en Nigeria.
1957 – Nederland begint met het Rijksvaccinatieprogramma. Kinderen worden dan alleen nog ingeënt tegen pokken, tetanus, kinkhoest en difterie.
1978 – Het laatste pokkengeval ooit wordt vastgesteld. Twee jaar later verklaart de WHO de ziekte voor uitgeroeid.
1995 – Amerika introduceert een vaccin voor waterpokken, waardoor het aantal gevallen met 90 procent terugloopt. In Nederland wordt het vaccin niet gebruikt.
1998 – De Britse arts Andrew Wakefield publiceert zijn beruchte artikel waarin hij een verband legt tussen vaccins en autisme.
2002 – Het rijksvaccinatieprogramma wordt uitgebreid met een vaccin tegen meningokokken C. In totaal worden kinderen nu ingeënt tegen 12 verschillende ziektes.
2005 – Het kinkhoestvaccin wordt vervangen, omdat de ziekteverwekker zo geëvolueerd is dat het het vaccin kan ontwijken.
2012- 2014 Mazelen en kinkhoest lijken terug van weggeweest door oplaaiende vaccinatieangst. Er zijn meerdere uitbraken in Europa en de VS.

[Quotes:]
 “Voor sommige moeders die ik ken, is het weigeren van vaccinatie onderdeel van een bredere afkeer tegen het kapitalisme.”
“For some of the mothers I know, a refusal to vaccinate falls under a broader resistance to capitalism.” -Schrijver Eula Biss in haar boek On Immunity.
“Het enige wat helpt om het leven en de schoonheid van kinderen te bewaren, is hen te besmetten met pokken als ze jong zijn.”
“In order therefore to preserve the Life and Beauty of their Children, the only Thing remaining was, to give them the Small-Pox in their infant Years.”
De verlichte denker Voltaire in zijn Letters concerning the English nation in 1733, 70 jaar voor de eerste vaccinatie-experimenten van Edward Jenner
De wetenschap is duidelijk: de aarde is rond, de lucht is blauw en #vaccinaties werken. Iedereen zou zijn kinderen moeten beschermen. #omaweetraad
The science is clear: The earth is round, the sky is blue, and #vaccineswork. Let's protect all our kids. #GrandmothersKnowBest – Hillary Clinton op Twitter in 2015, nadat enkele Republikeinen de kant kiezen van de antivaccinatiebeweging.
“Het doet er niet toe hoe vaak vaccinaties veilig worden bevonden of hoe vaak bewezen wordt dat vitaminesupplementen nutteloos zijn. Als de feiten de mensen niet aan staan, dan negeren ze ze gewoon.”
It doesn't seem to matter how often vaccines are proved safe or supplements are shown to offer nothing of value. When people don't like facts, they ignore them. – wetenschapsjournalist en schrijver Michael Spector bij CNN in 2010
“Het idee dat vaccinaties de primaire oorzaak zijn van autism is niet zo gek als sommige mensen denken. De verzestigvoudiging van het aantal autismediagnoses in 30 jaar, valt precies samen met de verdrievoudiging van het Amerikaanse vaccinatieprogramma.”
“The idea that vaccines are a primary cause of autism is not as crackpot as some might wish. Autism's 60-fold rise in 30 years matches a tripling of the U.S. vaccine schedule” - Jenny McCarthy verdedigt haar standpunt bij de Huffington Post in 2010
“Uit deze meta-analyse van 1.256.407 kinderen blijkt dat vaccins en haar ingrediënten niet geassocieerd zijn met de ontwikkeling van autisme.”
Luke Tayler en anderen in de grootste overkoepelende studie die gedaan is naar de link tussen autisme en vaccin, gepubliceerd in 2014 in het wetenschappelijk tijdschrift Vaccine.
‘We noemden ze denigrerend indianenverhalen, fabels. We gingen ervan uit dat onze rationele argumenten overtuigend waren.’ - Raoul Coutinho, directeur van het RIVM geeft toe dat het belachelijk maken van tegenstanders niet helpt om meer mensen te laten vaccineren. Machiavellilezing, 2010